Ukrayna, Rusya’yı hangi savaş suçlarıyla itham ediyor?

Güncelleme 7 saat ilkin

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rus kuvvetlerinin Herson kentinden geri çekilirken 400’den fazla savaş suçu işlediğini öne sürdü.

Ukrayna’ya gore Şubat ayından beri Rusya, minimum 34 bin savaş suçu işledi.

Birleşmiş Milletler ise her iki tarafın da savaş esirlerine işkence ve fena işlem uyguladığına dair kanıtlara ulaştığını aktardı.

Fazlaca sayıda Ukraynalı asker, rahatsızlık, uzun devam eden dayaklar, köpek saldırıları, elektroşok, cinsel sertlik, çıplak arama, tehdit benzer biçimde fena işlem vakaları aktardı.

Hem de Ukraynalı askerlerin de Rus mahkumlara fena muamelede bulunduğuna dair kuvvetli suçlamalar var.

Internasyonal Kızılhaç Komitesi’ne (ICRC) gore “savaşın bile kuralları” var.

Bu kurallar Cenevre Sözleşmeleri ve başka internasyonal yasa ve anlaşmalarda belirlenmiş durumda. Askeri güçler, bilerek sivillere saldıramaz, hem de sivillerin yaşaması için lüzumlu olan altyapıya hücum düzenleyemez.

Kimyasal ya da biyolojik silahlar da ölçüsüz ve derin bir acı verdiği için savaş esnasında kullanılması yasak olan silahlar içinde.

Yaralılar ve hastaların tedavi edilmesi mecburi; buna savaş esiri olma hakkı bulunan yaralı askerler de dahil.

İnsanlığa karşı kabahat kategorisine giren katliam, saldırı, toplu işkence ya da soykırım benzer biçimde ciddi suçların işlenmemesi gerekir.

Ukrayna lideri Zelenskiy ise Rusya’nın Herson’da işlediği savaş suçlarına örnek olarak sivillerin cesetlerinin bulunmasını örnek gösteriyor.

Zelenskiy, Rus ordusunun Herson’da da ülkenin öteki bölgelerinde gösterdiği “vahşeti” sergiledeğini söylemiş oldu.

Herson’da yaşayan Ukraynalılar, gazetecilere Rusya’nın sivilleri öldürdüğünü ve kaçırdığını konu alıyor, sadece BBC bu iddiaları doğrulayabilmiş değil.

Rusya ise askerlerinin bilerek sivilleri hedef almış olduğu iddialarını reddediyor.

Ukrayna Başsavcısı Andriy Kostin, Rusya’nın devletlerinde potansiyel 34 bin savaş suçu işlediğine dair ellerinde kanıt bulunduğunu aktardı.

Rusya’nın işgal etmiş olduğu kimi bölgelerde toplu mezarlıklar bulunmuş oldu, bazı sivil cesetlerin işkence izleri taşımış olduğu görüldü.

Nisan ayında toplu mezarlıklarda Buça’da 400 ceset, Eylül ayında Harkov’da 450 ceset bulunmuş oldu.

Mart ayında Mariupol’da evlatların sığınması için kullanılan bir tiyatro ve bir hastane bombalandı.

Ukrayna’da şimdiye kadar bir mahkeme bir Rus askerini savaş suçuyla itham etti.

21 yaşındaki Rus tank komutanı Vadim Shishimarin, silahsız bir sivili vurmak suçuyla yaşam boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Sadece bireysel askerleri savaş suçlarından yargılamak, komutanlardan ya da kıdemli siyasetçilerden daha kolay.

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Hugh Williamson, ileride görülecek mahkemeler için emir-komuta zincirini takip etmenin önemli bulunduğunu söylüyor.

Internasyonal Ceza Mahkemesi (ICC), Rusya’nın Ukrayna’da işlediği savaş suçlarını Kırım’ın ilhakından başlayarak 2013 yılına geri dönerek inceliyor.

ICC Başsavcısı, İngiliz avukat Karim Khan, savaş suçlarının işlendiğine dair inanılır kanıtlar olduğu görüşünde.

ICC’nin şüphelileri tutuklamaya yetkisi olmadığı benzer biçimde Rusya mahkemeye taraf olmadığından şüphelileri yargılanmak için göndermesi oldukca ihtimaller içinde değil.

ICC, genel anlamda savaş suçlarını incelemek için mahkemelerinin oldukca kuvvetli olmadığı ülkelerin davalarını üstlenebiliyor.

Sadece Ukrayna’da şimdilik yargı sistemi işlemekte, Ağustos sonu itibarıyla savcı 135 şüpheliye savaş suçu işlemesi dolayısıyla dava açtı.

ICC, siyasetçilere agresif bir savaş yürütmek suçlamasıyla dava açabiliyor, sadece Rusya imzacı olmadığı için bunu Devlet Başkanı Vladimir Putin’e karşı işletmek mümkün değil.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ICC’den bu suçu incelemesini isteyebilir, sadece Rusya, Konsey’in veto yetkisine haiz sürekli üyeleri içinde.

University College London’dan Prof. Philippe Sands, dünya liderlerinin bu suçun yargılanması için tek seferlik bir mahkeme kurması gerektiği görüşünde.