Türk lirası dün dolar karşısında yüzde 7 ile bir buçuk yılın en sert değer kaybını yaşarken, bu durum yeni hükümetin 18 yıldır sürdürdüğü kur kontrol politikasından vazgeçtiği izlenimi verdi. ay, ancak döviz rezervlerinin tükenmesine yol açtı.
Reuters analizinde, Türkiye’nin on yıllardır içinde bulunduğu mali sorunlar ve TL’deki değer kaybının yeni hükümette yaratabileceği sorunlara değinildi. Değerlendirme, bu ekonomik sorunların sonuçlarının neler olabileceğini 5 maddede açıklıyor.
1. KURU ÇALIŞMA?
Büyük bütçe açığı, enflasyon sorunu ve birkaç yıldır uygulanan oldukça tartışmalı politikalar nedeniyle aşındırılan döviz rezervleri, TL’nin değer kaybının devam etmesi için birçok neden olduğunu göstermektedir.
TL’deki değer kaybının durup durmayacağını veya ne zaman duracağını kimse bilmiyor. JPMorgan ve Goldman Sachs gibi büyük yatırım bankalarının analistlerine ve vadeli piyasalardaki TRYFWD= fiyatlarına göre TL, dolar karşısında 25 hatta 30’a kadar çıkabilir. Bu, dünün tüm zamanların en yüksek seviyesi olan %7’nin kırılacağı anlamına geliyor.
Her şey TCMB’nin önceki çalkantılı dönemlerde yaptığı gibi faiz artırımına gitmesine, hatta Ankara’nın uzun süredir gündemde olmadığı konusunda ısrar ettiği sermaye kontrollerini uygulamaya başlayıp başlamamasına bağlı olacak.
Gaye Erkan’ın TCMB Başkanlığı’na seçilmesi bekleniyor. JPMorgan, Erkan’ın atanması halinde, oranlarda mevcut %8,5’ten %25’e ve %30’a önemli bir artış olacağını tahmin ediyor.
“SONRA KARIŞTIRILMALIDIR”
Commerzbank’ta döviz piyasası araştırma başkanı Ulrich Leuchtmann, “Üstel bir hareketten sonra olan budur. Uzun süre hiçbir şey olmadığını düşünürsünüz, sonra birden işler karmaşıklaşır” dedi.
2. ACI YOK, KAZANÇ YOK
Politika faizinde büyük bir artış, tüketici harcamalarını azaltabilir ve kurumsal borçlanma maliyetlerini artırabilir, bu da ekonominin hızlı bir şekilde yavaşlamasına ve hatta daralmasına neden olabilir.
Ekonomideki olası daralmanın yükünü hafifletecek bazı unsurlar da var. TL’deki değer kaybı fiyat avantajı sağlayarak hem ihracatçıların hem de turizmcilerin gelirlerini artıracak. Ayrıca, Şubat ayındaki yıkıcı depremlerin ardından hükümetin yeniden yapılanma harcamaları ekonomide ortaya çıkacak sorunların bir kısmını hafifletebilir.
“DAHA BÜYÜK RİSK OLUŞTURACAK”
Gelişmekte olan ülkeleri araştıran Tellimer’den Hasnain Malik, “Faiz oranlarını ayarlamak, yani yüksek kredi büyümesini faiz oranlarını yükselterek kontrol etmek, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) açısından devalüasyona karşı daha yüksek risk yaratacaktır” dedi.
Son yıllarda çift haneli büyüme ve daralma oranları arasında gidip gelen Türkiye ekonomisi iniş çıkışlara alışkın. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) son tahminlerine göre, 2023 için %2,7 büyüme bekliyor.
3. ENFLASYON DÜZESİ
Enflasyonun sadece geçen yıl yüzde 80’i aştığı düşünüldüğünde, TL’nin değer kaybetmesi, enflasyonun yeniden yükseleceğine dair endişeleri pekiştirecektir.
Pazartesi günü açıklanan veriler, genel enflasyonun yüzde 40’ın altına düştüğünü gösterdi, ancak bunun nedeni kısmen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın seçime giderken doğal gazı serbest bırakmasıydı.
Analistler, TL’deki son kayıplar öncesinde enflasyonun yeniden %50’nin üzerine çıkmasını bekliyorlardı. Malik, hem bedava doğalgazın sona ermesi hem de sistemdeki kur hareketlerinin etkisiyle enflasyonun geçen yılki zirve seviyelerine bile çıkabileceğini söyledi.
“İNANILMAZ BİR GELİŞME OLDU”
Varlık yöneticisi Abrdn’de gelişmekte olan piyasalar tahvil piyasaları başkanı Kieren Curtis, TL’nin bu haftaki değer kaybına atıfta bulunarak, “Bu kaçınılmaz bir gelişmeydi” dedi.
Curtis, “Enflasyon yükselecek, bu nedenle faiz oranlarında büyük çaplı bir artış olmadıkça enflasyonun gidişatını neyin değiştirebileceğini söylemek zor.” dedi.
4. MUHASEBE HUSUSLARI
Türkiye artık TL’nin değer kaybetmesi nedeniyle korumalı döviz tevdiat hesaplarının (KKM) maliyetiyle karşı karşıya kalacak.
2021’in sonlarında hükümet, vatandaşları paralarının tamamını dolara veya altına çevirmemeye ikna etmek için mudileri TL’nin değer kaybetmesinden korumak için KKM hesaplarını etkinleştirmişti.
Kredi derecelendirme kuruluşu S&P Global’de kıdemli analist olan Frank Gill, dolar/TL’nin 26,5’e çıkması halinde Türk lirasının Erdoğan’ın yeniden cumhurbaşkanı seçildiği seçimden bu yana yüzde 20 değer kaybedeceğine dikkat çekti. maliyetin GSYİH’nın %3’üne yaklaşacağını belirtti.
Gill, bu maliyetin mudilere dolar veya euro yerine TL olarak ödeneceğini ve maliyetin Hazine ile TCMB arasında paylaşılacağını vurguladı.
5. BORÇ İKİLEMİ
Bir diğer büyük sorun da Türkiye’de devletin, iş dünyasının ve hane halkının kullandığı 100 milyar dolarlık döviz borçları. Halihazırda ürünleri dolara satılan bir firma değilseniz bu borçları ödemek daha pahalıya gelecektir.
Eğer borç geri ödenemezse, borç veren bankalar bu imkanı sağlamamışlarsa bilançolarında oluşacak açıklardan dolayı sıkıntı yaşayacaklardır.
Bunun daha da büyük sonuçları olabilir. Yatırım yönetimi firması NinetyOne’daki fon yöneticileri, temerrüde düşme riski taşıyan CCC dereceli ülkeler hariç, Türkiye’nin önümüzdeki dört yıl içinde borçlu olduğu “yüksek faizli borcunun” %60’ını ödeyeceğini tahmin ediyor.
Yoruma kapalı.