Starlink’in sağladığı internet Ukrayna için neden önemli?

Elon Musk, Ukrayna’nın Starlink internet hizmetlerine erişimini finanse etmeye devam edeceğini söylemiş oldu.

Musk, geçtiğimiz günlerde kendi uzay endüstrisi şirketi SpaceX’in, Ukrayna’nın Starlink kullanımını “sonsuza kadar finanse etmeye devam edemeyeceğini” söylemişti.

Uyduya dayalı olan bu sistem, savaşla beraber Ukrayna ordusu ve hükümeti için mühim bir vasıta haline geldi.

Starlink, geniş uydu ağları vasıtasıyla internet hizmeti veriyor.

Amacı, erişimin zor olduğu bölgelerde yaşayan insanlara yüksek süratli internet sağlamak.

Uydular, bağlantıyı olabildiğince süratli hale getirmek için alçak yörüngeye yerleştiriliyor.

Starlink 2018’den beri uzaya 3 bin kadar uydu yerleştirdi. Pocket-lint teknoloji sitesinin gösterim yönetmeni Chris Hall, bunun 10 ila 12 bine yükselebileceğini söylüyor.

“Uydu kullanmak çöl ya da dağ benzer biçimde ücra bölgelere internet bağlantısı sağlarken ortaya çıkan problemleri çözüyor” diyen Hall, “O bölgelere ulaşmak için kablolar ve direkler benzer biçimde geniş oranda bir alt yapı gereksinimini bypass ediyor” ifadelerini kullanıyor.

Rus güçleri Ukrayna’da ilerlerken, ülkedeki internet ve mobil hizmetlerini kapatıyordu.

Elon Musk, Rus güçleri topraklarına girdikten kısa bir süre sonrasında Ukrayna’ya Starlink hizmeti sağlamaya başladı.

Musk şimdiye kadar yaklaşık 20 bin çanak ve modem setinin Ukrayna’ya gönderildiğini söylüyor.

Ukrayna Başbakan Yardımcısı Mikaylo Fedorov, Rusya’nın roket saldırılarının peşinden temel hizmetlerin tekrardan kurulmasında Starlink’in olmazsa olmaz bulunduğunu söylüyor.

Fedorov, Twitter üstünden, enerji ve kontakt altyapısına karşı Rusya’nın gerçekleştirdiği saldırıların peşinden Starlink yardımıyla bu eleştiri bölgelerdeki bağlantıların hızlıca onarım edildiğini de yazdı.

Ukrayna, Starlink’i cenk alanında da kullanıyor.

Londra’daki Kings College’tan müdafa emek harcamaları araştırmacısı Dr. Marina Miron, “Ukrayna kuvvetleri Starlink’i, mesela karargahla cephedeki askerler içinde, kontakt oluşturmak için kullanıyor” diyor ve ekliyor:

“Sinyalleri basit radyo sinyalleri benzer biçimde engellenmiyor ve kiti oluşturmak yalnız 15 dakika alıyor.”

Ekim ayı başlangıcında, Elon Musk Ukrayna’ya Kırım’ı Rusya’ya bırakmayı ve Rusya’nın işgal etmiş olduğu bölgelerde referandum yapmasına izin verilmesini önerdi.

Ukraynalı bir konsolos ise küfürlü bir halde susmasını söylemiş oldu.

Musk buna, Rusya’nın işgali başladığından beri Ukrayna’ya Starlink sağlamanın ve onları etkisiz hale getirmek isteyen Ruslarla savaşmanın kendisine 80 milyon dolara mal bulunduğunu söyleyerek yanıt verdi. Bu parayı ödemeye devam etmeyeceğini ekledi.

Bunun yerine, finansmanın ABD hükümetinden olması icap ettiğini de belirtti.

Yine de Musk 15 Ekim’de “Starlink hala para kaybediyor olsa da Ukrayna hükümetine parasız hizmet vermeye devam edeceğiz” şeklinde tweet attı.

Starlink, bir çok Şimal ABD, Avrupa, Avustralya, Yeni Zelanda ve çevre adalarda olmak suretiyle 40 ülkede hane ve işyerlerinde hizmet veriyor.

Ancak öteki internet sağlayıcılarıyla kıyaslayınca Starlink {hiç de} ucuz değil.

Uydulara bağlanmak için lüzumlu olan çanak ve modem 599 dolar, aylık kullanım tutarı ise 110 dolar.

Şirket, şimdiye kadar 700 bin abonesi bulunduğunu söylüyor.

Londra Uzay Politikası ve Hukuku Enstitüsü’nden Prof. Said Mosteshar, gelişmiş dünyanın çoğunda aslına bakarsan iyi bir internet bağlantısı bulunduğunu vurguluyor:

“Starlink pazar payının minik bir parçasına bel bağlıyor.”

Starlink, gelecek yıl kapsama alanını Afrika ile Cenup ABD genelinde ve Asya’nın internet bağlantısı daha sorunlu olan bölgelerine de genişletmeyi planlıyor.

Hall, “Starlink’in tutarları Afrika’daki pek oldukca hane için fazla yüksek olabilir” diyor.

“Sadece uzak yerlerdeki okullar ve hastanelerdeki bağlantı için mühim bir rol oynayabilir” sözlerini de ekliyor.

Starlink Alçak Dünya Yörüngesi’nde (ADY) uyduları olan tek internet sağlayıcı değil.

Amazon da ADY’ye binlerce Kuiper uydusu yerleştirmeyi planlıyor, OneWeb de bir süredir bunu yapıyor.

Said Mosteshar, “ADY’ye uydu yerleştirmek sorunlara yol açabilir” diyor:

“Uydular öteki araçlara çarpabilir ve burada bir yıkıntı oluşturabilir. Bunlar da yüksek hızda giderken daha oldukca zarar verebilir.”

Şimdiye kadar Starlink uyduları pek oldukca kazadan kıl oranı kurtuldu. Bir keresinde Çin uzay istasyonuyla neredeyse çarpışacaktı.

Portsmouth Üniversitesi’nden uzay proje yöneticisi Dr. Lucinda King, “Kazalardan arta kalan kalan parçalar artarsa, bu alçak yörüngeyi kullanılamaz hale getirebilir” diyor ve şunları ekliyor:

“Ve ikimiz de hiçbir süre alçak yörüngeden, navigasyon uyduları ve telekom uydularının bulunmuş olduğu yüksek yörüngeye çıkamayabiliriz”.

Starlink’in uyduları astronomlar için de mesele yaratıyor.

Gün doğumu ve batışında gözle görünür durumdalar sadece güneş kanatlarını parlatıyor. Bu da teleskop görüntüsünde ışınlara yol açıyor, yıldızların ve gezegenlerin görüntüsünü bozuyor.

Starlink ise, yüzeylerini daha azca parlak yaparak uydularındaki parlamayı düşürmeyi denediğini söylüyor.