Kripto dünyasının Lehman anı: FTX’te yaşananlar neden önemli?

Kripto dünyasının en büyük dördüncü borsası olan FTX’in girmiş olduğu sıkıntılı viraj, kripto paraların geleceği açısından yatırımcıları endişelendiriyor.

O şekilde ki New York Times gazetesi, FTX’in çöküşünü 2008 küresel mali krizin yaşanmasına neden olan Lehman Brothers’ın iflasına referansla “kripto dünyasının Lehman anı” olarak tanımlıyor.

FTX’in başındaki Sam Bankman-Fried, kripto dünyasının güvenilir liderlerinden biri olarak gösteriliyordu.

Bankman-Fried, ABD’de kripto paraların ve kripto borsalarının daha meşru olması için ülkenin başkenti Washington DC’de lobi faaliyetleri yürüten bir isim olmasıyla tanınıyor.

Sadece şu an dünyanın en güvenilir kripto borsalarından FTX’in bile iflasın eşiğine gelmiş olması, kripto para birimleri ve borsalarının hükümetlerle yaşamış olduğu sorunların yakın bir gelecekte çözülemeyeceğini göstermesi açısından önemli.

Bloomberg’in hesaplamalarına bakılırsa FTX’in kurucusu bir milyarder olan Bankman-Fried’ın serveti Salı günü yüzde 94 eridi.

Böylece artık bir milyarder olmayan Bankman-Fried’ın kripto dünyasındaki güvenilirliği de sarsılmış durumda.

Peki FTX’in neredeyse batkı etmesine kadar giden süreçte neler yaşandı?

Her ne kadar FTX’in kurucusu Bankman-Fried Twitter hesabından reddetse de Binance ismindeki kripto para borsası ile FTX’in rekabeti kripto dünyasında malum bir durum.

FTX’in likidite problemi yaşamasının üstüne borsayı kurtarmak için satın alma sonucu alan Binance’in kurucusu Changpeng Zhao, hemen sonra bu adımdan vazgeçtiklerini duyurdu.

FTX’in çöküşüne giden yolda Zhao ve Bankman-Fried arasındaki rekabetin mühim bir rol oynadığına inanılıyor.

Merkezi Bahamalar’da olan FTX’in son yatırım turunda değerlemesi 32 milyar dolardı.

30 yaşındaki Bankman-Fried, hem Demokrat Parti’nin bağışçılarından biri hem de reklama, stad sponsorluklarına ve havalı etkinliklere milyonlarca dollar harcamış olduğu için ABD’de malum bir isim.

Bankman-Fried bununla beraber ABD’de kripto yanlısı kanunların çıkarılması için lobicilik faaliyetleri yürütüyor.

Binance’ın başlangıcında bulunan Changpeng Zhao ise kripto borsalarının daha özgür olması adına hükümetlere ve regülasyon taleplerine direnen bir isim.

İki kripto devi arasındaki en büyük anlaşmazlıklardan biri de bu sebeple yaşandı.

Zhao bir keresinde FTX’in lobi faaliyelerine yönelik olarak, “Öteki sanayi oyuncularının arkasından lobi yapanlara destek vermeyeceğiz” demişti.

Sadece iki isim daha ilkin birbirine daha yakındı.

Binance, FTX’e başlangıçta yatırım yapmış ve borsanın çıkardığı FTT coinlerinden büyük oranda alım yapmıştı.

Sadece Binance FTX’teki hisselerini geçen yıl sattı.

Geçen hafta kripto haber sitesi CoinDesk’e sızdırılan bir belgede, Bankman-Fried’ın kripto yatırım şirketi Alameda Research ile FTX’in, iddia edildiğinin aksine yakın bir halde çalmış olduğu iddia edildi.

Normalde bu iki firmanın ayrı kurumlar olduğu belirtilmişti.

Bunun üstüne Binance’in lideri Zhao, ellerindeki tüm FTT’leri satacaklarını deklare etti.

Bazıları belgelerin Binance tarafınca sızdırıldığını öne sürdü sadece şirket bunu reddetti.

Bu haberin üstüne Zhao, 500 milyon dolar tutarındaki FTT’lerini satacağını deklare etti.

Bu da FTT’nin fiyatının ciddi derecede düşmesine yol açtı.

Parasını kaybetmekten korkan yatırımcılar FTX’ten 6 milyar dolar tutarındaki yatırımını üç günde çekti.

Bankman-Fried’ın yatırımcılara her şeyin yolunda bulunduğunu söylediği tweetleri de fırtınayı dindirmeye yetmedi.

Bunun üstüne likidite sorunları yaşayan FTX’i Salı günü satacağını açıklayan Bankman-Fried’ın çabaları Binance’ın anlaşmadan çekilmesiyle boşa çıktı.

Bankman-Fried, yatırımcılara yazdığı mektupta özür dilerken “Daha iyisini yapmam gerekirdi” dedi.

Şu an FTX’den para çekmek mümkün değil.

Bankman-Fried, hemen sonra silinmiş olduğu bir tweet zincirinde yatırımcıların borsadaki varlıklarının güvende bulunduğunu aktarmıştı.

Bu yüzden şu an için borsada bulunan yatırımlara nasıl sonuçlanacağı bilinmiyor.

Devlet koruması altında olan geleneksel banka mevduatlarının aksine kripto borsaları için hükümet cephesinden bir koruma sağlanmıyor.

Eğer şirket batkı için başvurursa ABD’deki yatırımcılar kalan parası için mahkemeler vesilesiyle savaşım edebilir.

FTX’in girmiş olduğu bu sıkıntılı durum öteki kripto para borsaları ve para birimleri için de riskli bir durum teşkil ediyor.

Bitcoin başta olmak suretiyle bir çok kripto para biriminde yüksek düşüşler yaşanırken halka açık olan kripto borsalarının hisselerinde de önemli kıymet kayıpları yaşandı.

FTX’teki çöküşün kripto dünyasında büyük bir zelzele yaratıp yaratmayacağını ilerleyen süre gösterecek.