Kraliçe’nin cenaze töreni öncesinde görülmemiş güvenlik hazırlığı: Polisler damlara ve gizli mevzilere konuşlandı

Daniel Sandford
BBC muhabiri

Kraliçe 2. Elizabeth’in Pazartesi günü yapılacak cenaze merasimi öncesinde Londra’da şimdiye kadar eşi benzeri görülmemiş bir güvenlik hazırlığı yapılıyor.

Pazartesi günkü törene kadar Kraliçe’nin cenazesini ziyaret etmek isteyen binlerce şahıs ise başkent sokaklarında kilometrelerce uzayan kuyruklar yapmaya ve saatlerce beklemeye devam ediyor.

Cenaze töreni öncesindeki gün ve saatlerde ise dünyanın dört bir yanından aralarında Japonya İmparatoru, krallar ve kraliçeler, ABD Başkanı ve onlarca ülkenin devlet başkanlarının Londra’ya akması umut ediliyor.

Liderler ondan sonra hep beraber düzgüsel olarak böylesi devasa bir cenaze töreninin gerektirmiş olacağı türden bir durağan(durgun) güvenlik alanı bulunmayan Westminster Kilisesi’ne gidecekler.

Bütün bunlar dünyanın dört bir yanında yüzlerce milyon insan tarafınca tv ekranlarından izlenecek ve bu da cenaze törenini, ileti vermek isteyecek internasyonal köktencilik gruplar açısından oldukça cazip hale getiriyor.

İşte bu yüzden Londra’da eşi benzeri görülmemiş bir güvenlik hazırlığı südürülüyor.

Ülkenin danışma örgütleri MI5 ve GCHQ, polisin terörle savaşım şubesi ile ortaklaşa iş içinde çalışıyor, Londra Güvenlik Müdürlüğü’ne İngiltere’nin dört bir yanından takviye güçler geliyor, askeri personel ve sivil görevliler dirlik ve düzeni koruma planında üstlerine düşen rollere hazırlanıyor.

Bu arada geçtiğimiz hafta içinde çeşitli geçit töreni ve merasimler esnasında kraliyeti protesto edenlere polisin sert müdahalesinin yarattığı tepkiler sonrasında, teşkilata bir iç bildiri gösterildi.

Şu an güvenlik açısından en zayıf nokta Kraliçe 2. Elizabeth’e bir ziyaretle veda etmek isteyen binlerce kişinin oluşturduğu ve Londra sokaklarında yılan benzer biçimde kıvrıla kıvrıla uzayan kuyruk. Bu kuyruk Pazartesi sabah erken saatlere kadar gece ve gündüz devam edecek.

Herhangi bir tehdide karşı ilk müdafa hattı olarak polis halka gözlerini açık tutmaları, uyanık olmaları, hislerine güvenerek kuşkulu gördükleri her şeyi suç duyurusu etmeleri çağrısı yapmış oldu.

Hükümet, kuyrukların düzenini sürdürmeye destek olmak suretiyle hususi güvenlik şirketlerinden yüzlerce görevli getirtti. Salı gününden bu yana ek olarak 1500 askeri personel de başkentte vazife yapıyor. Askeri bir helikopterin parlamentonun da bulunmuş olduğu Westminster bölgesinin üstünde gezindiği görülebiliyor.

Perde arkasında ise danışma örgütü MI5, “ilgi duyulan kişiler” kısaca sertlik eylemi ya da aşırılıklara başvuracağından kuşkulanılan insanların davranışlarında bir farklılık görülüp görülmediğini izliyor. İletişim ve siber güvenlik mevzularında uzman öteki bir danışma örgütü olan GCHQ da her türlü haberleşmeyi takip ediyor. Bir taraftan da silahlı polislerin ellerinde dürbünlerle bölgeyi taradıkları görülüyor.

Kuyruğu gözlemlemekle görevli bazı polislerin uzmanlığı, bir saldırıya hazırlanan kişileri erkenden saptamak.

Lambeth köprüsünün derhal güneyindeki bir gözlem odasında polisler yüzlerce durağan(durgun) güvenlik kamerasından gelen görüntüleri devamlı olarak izliyor. Ek olarak tehlikeli sonuç bölgelere ve kör noktalara hareketli kameralar yerleştirildi. Patlayıcı ve tabanca kokusu almak suretiyle eğitilmiş polis köpekleri tertipli olarak kalabalıklar içinde geziyor.

Londra’da her gün binlerce polis vazife yapıyor fakat başkent polis teşkilatı kentteki düzgüsel polis faaliyetlerinin aksatılmadığını ve başka bölgelerden oldukça büyük takviye geldiğini vurgulamaya itina gösteriyor.

Bu muhteşem günler için “karşılıklı yardım” programı çerçevesinde İskoçya ve Şimal İrlanda dahil ülkenin dört bir yanından yüzlerce polis takviyesi alınmış. Planlar ise aslen senelerdir hazırlanmakta olduğundan takviye güçlerin içinde oldukça çeşitli mevzularda uzman takımlar de var. Mesela koku almak suretiyle eğitilen köpekler ve eğitmenleri Yorkshire ve Lancashire’dan geldi ve tüm hafta Buckhingham Sarayı’na giden The Mall caddesi üstünde vazife yapmış oldu.

Bu hafta Londra’da yürütülen güvenlik harekatı bir ihtimal 2012 Olimpiyatları ile kıyaslanabilir. Fakat o günlerde halk güvenlik denetim noktalarından geçtikten sonrasında zamanının çoğunu güvenli alanlarda geçiriyordu. Bu sefer durum değişik.

Kraliçe’nin tabutu önünden geçerek ona veda etmek isteyen kalabalıklar uzun saatler sokaklarda kuyrukta bekledikten sonrasında yalnız Westminster Salonu girişinde güvenlik kontrolünden geçiyor.

Yine 2. Elizabeth’in anası ‘Ana Kraliçe ve Galler Prensesi Diana’nın cenazeleriyle karşılaştırma yapmak mümkün. Fakat bu kez Kraliçe’nin devlet başkanı olması sebebiyle oldukça sayıda devlet insanının İngiltere’ye gelecek olması durumu daha karmaşıklaştırıyor.

Tehditin durumunda de değişimler var. Son on senedir “yalnız kurt” diye tanımlanabilecek, tek başına hareket eden ve motorlu araçlarını hücum aracına dönüştüren ya da marketten aldıkları bıçaklarla hücum eden kişiler mühim bir tehdit unsuru olmaya başladı.

Devlet Başkanları bugünden itibaren Londra’ya gelmeye başlıyor. Aralarında Japonya İmparatoru Naruhito, Avrupa ülkelerinden, Tonga ve Butan’dan kral ve kraliçeler, Katar Emiri ve onlarca ülkenin devlet başkanı olacak.

Özellikle güvenlik riski yüksek görülen liderler içinde ABD Başkanı Joe Biden, İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog da var. Her bir ülkenin güvenlik örgütlerinin ayrı ayrı kaygıları var.

Londra Güvenlik Müdürlüğü yetkilisi Stuart Cundy bu tür durumlarda liderleri korumakla görevli ekiplerle işbirliğine oldukça alışkın olduklarını söylüyor.

Devlet Başkanları Pazar gecesi Kral 3. Charles’ın vereceği davete katılacaklar. Pazartesi günü ise hep beraber Westminster Kilisesi’ndeki cenaze törenine gidecekler.

Başta polis, tüm liderlerin İngiltere hükümeti tarafınca temin edilecek araçlarla kiliseye götürülmesini istiyordu fakat bu planlar gözden geçirilip değişikliğe uğradı. ABD Başkanı Biden’a hususi zırhlı aracını kullanma izni verildi ve bazı öteki devlet başkanları da kendi araçlarını kullanacak.

Tören öncesinde kilise çevresindeki oldukça geniş bir alan iyice denetim edilecek. Her bir kör nokta ve görünmeyen alan görünür hale getirilecek, denetim edilip kapatılacak. Her bir lamba direği açılıp denetlenecek. El yapımı bir patlayıcı yerleştirilebilecek her yere bakılacak. Patlayıcı kokusu alan köpekler kilise ve çevresinde onlarca kere gezdirilecek.

Cenaze töreni sabahı damlardaki polis sayısı iyice artırılacak. Güvenli alanın çevresine silahlı polisler oldukça göze batmayacak şekilde yerleştirilecek ve ordunun hususi komandı birimi SAS de gerekseme halinde müdahaleye hazır bekleyecek.

Bu arada Kraliçe’nin ölümü polis açısından beklenmedik bir başka problemi da gündeme getirdi. Bazı insanoğlu çeşitli geçit resmi ve törenler esnasında kraliyet karşıtı çarpıcı sözler attılar, dövizler açtılar. Bazıları gözaltına alındı, İskoçya’da iki protestocu mahkemeye de verildi.

Emniyet Müdürleri Konseyi, polis teşkilarına, protesto hakkı ile yas tutma hakkı arasındaki dengeyi iyi mi kurmaları gerektiği mevzusunda bir bildiri yolladılar fakat bunun içinde ne olduğu kamuoyuna açıklanmadı.

Pazartesi günü uzmanlık alanları içinde protesto hakkı da bulunan bir avukat, Paul Powlesland Parlamento binası önünde elindeki boş kağıdı açarak durduğunda, polis yanına gelmiş olarak kimlik bilgilerini istedi.

Emniyet Müdürleri tarafınca memurlara yollanan yeni bildiri sonrasında avukat Powlesland polislerin iyi mi davranacağını idrak etmek için bu kez yanında 30 kişiyle beraber gene Parlamento’nun önüne gitti. Bu kez elindeki dövize “Benim Kralım Değil” yazmıştı. Fakat bu kez polis yanına gelmedi ve müdahale etmedi.

Powlesland “Polisin aşırıya kaçması üstüne medyadaki hiddet ve kamuoyu tepkileri işe yaramış görünüyor” diye konuştu.

Bu edinim, ne kadar büyük bir güvenlik harekatı olursa olsun polis memurlarının belli mevzularda duyarlı olmaları icap ettiğini hatırlatmış oldu.