Kirli bomba nedir?

Rusya Müdafa Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna’nın “kirli bomba” kullanabileceğini iddia etti.

Şoygu, bu iddiaya ilişkin herhangi bir kanıt sunmadı. Fransa, İngiltere ve ABD benzer biçimde Ukrayna da iddiaları reddetti.

İngiltere Müdafa Bakanı Ben Wallace ile telefonda görüşen Şoygu, “Kiev yönetiminin kirli bomba kullanımını içeren ihtimaller içinde provokasyonlarından kaygı duyduğunu” dile getirdi.

Şoygu, Türk, Fransız ve Amerikan mevkidaşlarıyla da konuştu ve benzer yorumları yineledi.

Fransa, İngiltere ve ABD tarafınca meydana getirilen ortak açıklamada, “Rusya tarafınca ortaya atılan Ukrayna’nın kendi topraklarında kirli bomba kullanmaya hazırlandığı yönünde aslı astarı olmayan iddiaları reddediyoruz” denildi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodomir Zelenskiy de Kremlin’in iddialarını yalan olduğunu beyan etti ve Rusya’yı “bu harpte hayal edilebilecek her türlü pisliğin deposu” olmakla suçladı.

Kirli bombalar, geleneksel patlayıcıların yanı sıra radyoaktif araç-gereç içeriyor. Geleneksel patlayıcısı infılak ettiğinde havaya uranyum benzer biçimde radyoaktif maddeler saçıyor.

Nükleer bombalarda kullanılan yüksek derecede rafine radyoaktif malzemeye gerek duyulmuyor. Bunun yerine hastanelerden, nükleer santrallerden yada araştırma laboratuvarlarından elde edilmiş radyoaktif malzemeler kullanabiliyor.

Bu durum, bu tip bombaları nükleer silahlardan daha ucuz ve daha süratli bir hale getirebiliyor. Mesela, bir aracın arkasında rahatça taşınabiliyorlar.

Radyoaktif serpintinin kanser benzer biçimde ciddi hastalıklara yol açmasından dolayı, hedef alınan bölgelerde ve topluluklarda paniğe niçin oluyor.

Patlamanın yaşandığı bölgenin temizlenmesi için bölgenin tamamının tahliye edilmesi ya da olduğu benzer biçimde terk edilmesi gerekir.

Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu tarafınca meydana getirilen hesaplara gore, New York’ta Manhattan’ın ucunda 9 gr kobalt-60 ve 5 kilo TNT içeren bir bombanın patlatılması, şehrin tamamının on seneler süresince insanoğlu için yaşanılamaz bir yere dönüştürüyor.

Bu yüzden kirli bombalar kitlesel yıkım silahları olarak biliniyor.

Sadece, tabanca olarak oldukça güvenilmiyor.

Kirli bombadaki radyoaktif maddenin hedeflenen bölgede dağılabilmesi için toz haline getirilmesi gerekiyor. Sadece parçacıklar oldukça inceyse yada bölgede kuvvetli bir rüzgar var ise, beklenen ziyanı veremeyecek kadar geniş bir alana dağılıyor.

ABD merkezli Harp Araştırmaları Enstitüsü (ISW), Rus Müdafa Bakanı’nın “büyük olasılıkla Batı’nın Ukrayna’ya yönelik askeri yardımını yavaşlatmaya yada askıya almaya; korku tellallığıyla NATO ittifakını da zayıflatmaya çalmış olduğu” yorumunu yapmış oldu.

Öte taraftan Rusya’nın kendisinin Ukrayna’da kirli bomba patlatmayı organize ettiği ve suçu da Ukrayna birliklerine atacağı yönünde spekülasyonlar var.

Birçok askeri analist ise kirli bombanın kendi birliklerine ve kontrolü altındaki topraklara verebileceği zarar göz önüne alındığında Kremlin’in bu denli gözü kara olamayacağını düşünüyor.

ISW’ye gore de “Kremlin’in bir yanıltma harekatıyla kirli bomba saldırısı yapması pek ihtimaller içinde değil.”

Dünyanın hiçbir yerinde hemen hemen başarı göstermiş bir kirli bomba saldırısı olmadı.

Sadece denemeler oldu.

1996’da Çeçen isyancılar Moskova’daki İzmailovo Parkı’na dinamit ve sezyum-137 içeren bir bomba yerleştirdi.

Sezyum, kanser tedavi araçlarından çıkarılmıştı.

Güvenlik ekipleri bombanın yerini keşfetti ve bombayı etkisiz hale getirildi.

1998’de Çeçenistan danışma servisi, bölgede bir demiryolu hattının yakınına yerleştirilmiş bir kirli bomba buldu ve etkisiz hale getirdi.

2002 senesinde, El Kural ile bağlantıları olan Jose Padilla adlı ABD vatandaşı, kirli bomba saldırısı planlama şüphesiyle Chicago’da tutuklandı. 21 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

İki yıl sonrasında da Dhiren Barot adlı İngiliz El Kural üyesi, Londra’da tutuklandı. Barot, İngiltere ve ABD’de kirli bomba kullanımını da içeren terör saldırıları planlamaktan dolayı 30 yıl hapse mahkum edildi.

Ne Padilla ne de Barot, tutuklanmadan ilkin bombalarını kurmaya başlamamıştı.