Gine, Türkiye’de bulunan eski cumhurbaşkanı Condé’nin geri dönmesi için Albayrak grubuna baskı kuruyor

Güncelleme 29 dakika ilkin

Günce Akpamuk

Geçen yıl Eylül ayında darbe meydana getiren Gine’deki junta yönetimi, Mayıs ayında Türkiye’ye gelen eski cumhurbaşkanı Alpha Condé’nin ülkeye dönmesini talep ediyor.

BBC İzleme Servisi’nin Fransa merkezli Jeune Afrique haber sitesinden aktardığına nazaran, Eylül ayı başlangıcında birinci yılı dolan askeri yönetim, Condé’nin Gine’ye dönmesi için Türkiye’ye baskı yapıyor.    

Haberde, Gine askerlerinin 7 Eylül’de başkentteki limanı işleten Albayrak grubu bünyesindeki Alport Conakry ofisine gittiği açıklandı. Gine’nin geçici süreç cumhurbaşkanı Kolonel Mamady Doumbouya’nın, devrik cumhurbaşkanı Condé’nin ülkeye dönmesi için Türkiye’ye 72 saat verdiği vurgulandı. Alport Conakry’den Condé’nin dönüşünü organize etmesi, aksi takdirde ülkedeki işlerinin engelleneceği aktarıldı.

Yeni Şafak’ın da sahibi olan hükümete yakın Albayrak grubu, Condé’nin yönetimde olduğu 2018 senesinde, limanın “yap, işlet, devret” modeliyle işletilmesi için 25 senelik bir sözleşme imzalamıştı.

BBC Gine muhabiri Alhassan Sillah bu haberleri teyit etti.

Mamady Doumbouya’nın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sözlü bir nota göndererek Condé’nin Gine’ye dönmesini istediğini belirten Sillah, aksi takdirde liman işletmesinin durdurulacağı mesajının verildiğini belirtti.

Sillah, Condé’nin Türkiye’de kalmaya devam ettiğini, bunun üstüne 12 Eylül Pazartesi günü Gine askerlerinin limana gittiğini, Alport Conakry Genel Müdürü Mustafa Levent Adalı ve çalışanlarının ofisi terk etmesinin istendiğini söylüyor. Ofisin anahtarlarının askerler tarafınca ellerinden alındığını ifade ediyor.

Haberde ek olarak, Conakry’deki müzakerelerin Türkiye Büyükelçisi Volkan Türk Vural liderliğinde devam etmiş olduğu, Vural’ın 9 Eylül’de Gine Dışişleri Bakanı ile Condé’nin dönüşüyle ilgili konuşmuş olduğu bildiriliyor.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da 14 Eylül sabahı Gine Dışişleri Bakanı ile çevrimiçi bir görüşme gerçekleştirdiğini deklare etti.

Bakanlıktan görüşmeyle ilgili bir izahat hemen hemen yayımlanmadı.

Sillah’nın bildirdiğine nazaran, 15 Eylül’de Alport görevlileri yeniden çalışmaya başladı ve limanda her şey normale döndü. Sadece Albayrak grubu ve Türkiye ile Gine yönetimi içinde neler konuşulmuş olduğu ve liman işletmesinin iyi mi normale döndüğüyle ilgili izahat yapılmadığını ekledi.

Gine’den liberal siyasal parti UFR sözcüsü ve mahalli basın, Ankara ve Conakry içinde Condé’nin dönüşüyle ilgili bir antak kalma imzalandığını aktardı. Bu anlaşmanın bilgileri paylaşılmadı.

Ordunun Gine’de yönetimi ele almasının arkasından Türkiye “Gine’de meydana gelen darbe girişimini ve Cumhurbaşkanı Alpha Conde’nin alıkonulmasını kınıyor ve derin endişeyle karşılıyoruz” açıklaması yapmıştı.

Condé’ye insan hakları ihlalleri ve yolsuzluk suçlamasıyla yönetimin belirlediği bir ikametgahta ev hapsi cezası verilmişti.

Ocak ayında tedavi için Abu Dabi’ye gitmesine izin verilen ve bu süreçte doktoru haricinde kimselerle görüştürülmeyen Condé’nin Nisan’da ülkesine geri döndü. Peşinden özgür bırakılan eski cumhurbaşkanı 21 Mayıs’ta tedavi için Türkiye’ye gitti.

Rfi’nin o dönemki haberine nazaran Condé’nin partisi, onun Erdoğan’la olan yakın ilişkilerinden dolayı Türkiye’ye gitmeyi tercih ettiğini söylemiş oldu.

Alhassan Sillah, Condé’nin 21 Mayıs’ta Türkiye’ye seyahatini Albayrak şirketinin ayarladığını belirtti. BBC İzleme Servisi, Gine yönetiminin Condé’nin ülkeye dönüşüyle ilgili Albayrak şirketine bundan dolayı baskı uyguladığını yazdı.

İstanbul’da kanser tedavisi gören 84 yaşındaki Condé’nin niçin şu anda Gine’ye geri dönmesinin istendiği mevzusu net değil.

Alhassan Sillah da mevzuyla ilgili bilgilendirme yapılmadığını belirtiyor.

Eylül ayı başlangıcında, africaguinee haber sitesi Condé’nin hastaneye yatmış olduğu ve tedavisinin İstanbul’da Türk makamlarıyla ortaklık halinde yürütüldüğünü yazdı.

BBC İzleme Servisi’ne nazaran, Jeune Afrique gazetesi tarafınca 29 Ağustos’ta piyasaya sürülen François Soudan imzalı ve “Gine: Alpha Condé, bir yıl sonrasında, bir sürgünün son sırları” başlıklı yazı, Doumbouya’nın öfkesini tetikledi. Bundan dolayı eski cumhurbaşkanının hareketleriyle ilgili piyasaya sürülen herhangi bir yazı, askeri yönetim tarafınca istikrarsızlık propagandası olarak görülüyordu.

İzleme Servisi, pasaportsuz şekilde Türkiye’ye giden Condé’nin Erdoğan’la ülkede kalmak için anlaştığını ve onun onayı olmadan ülkeden çıkamayacağını belirtiyor. Ya Türkiye’nin Doumbouya’ya eski cumhurbaşkanıyla ilgili korkularını giderecek garantiler vermesi ya da Condé’nin sığınmak için başka bir ülke bulması ihtimaller içinde görünüyor.

Haber sitesi africaguinee, junta yönetiminin Ankara’ya baskısına karşın Condé’nin dönmesinin pek ihtimaller içinde olmadığını sadece 2020’deki anayasa değişikliği referandumu esnasında mağdur olanların avukatlarının buna karşı çıktığını yazıyor. Bundan dolayı Condé’nin böylece yargı önünde ifade vermekten kurtulduğunu ekliyor.

Af Örgütü raporuna nazaran, Ekim 2019 ve Temmuz 2020 içinde Gine’deki anayasa değişikliğine karşı meydana getirilen gösteriler esnasında, elektrik kısıtlamaları ve Covid-19’la mücadeledeki yanlış uygulamalara karşı düzenlenen protestolarda 50 şahıs öldürülmüştü. Ortalama 200 şahıs de yaralanmıştı.

Mağdurlar ve yaşamını kaybedenlerin yakınları Condé’nin bu olaylardaki rolünün açıklığa kavuşturulmasını, bundan dolayı ülkeye geri dönmesini istiyorlar.

BBC Türkçe sorularını ilettiği Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin Gine Büyükelçiliği, Gine’nin Londra Büyükelçiliği, Alport Conakry ve Albayrak Kurumsal İletişim Birimi’nden cevap alamadı.