Elizabeth Holmes: Silikon Vadisi’nin gözde milyarderiydi, yargılandığı davada cezası bugün açıklanacak

Güncelleme 4 saat ilkin

Kan testi şirketi Theranos’un kurucusu Elizabeth Holmes’un ABD’de yargılandığı davada mahkeme bugün kararını açıklayacak. Holmes, California’daki davada jüri tarafınca suçlu bulunmuştu. Savcılık, Holmes’un 15 yıl hapis cezası almasını ve Theranos’un yatırımcılarına 800 milyon dolar ödemesini talep ediyor.

Holmes, yargılanmaya başlamadan ilkin Forbes dergisi tarafınca dünyanın kendi imkanlarıyla milyarder olan en genç bayanı olarak duyuru edilmişti.

“Yeni Steve Jobs” olarak anılan Holmes, 2014 senesinde 30 yaşlarındayken zirvedeydi.

Stanford Üniversitesi’ni terk eden genç hanım 9 milyar dolar kıymet biçilen şirketi Theranos’u kurmuş ve ürettikleri makinelerinin birkaç damla kanla yüzlerce hastalığa tanı koyabileceğini iddia etmişti. Sadece bunun gerçek olmadığı ortaya çıktı.

Holmes’a toplam 11 suçlama yöneltiliyordu sadece kamuyu dolandırmakla ilgili dört ithamda suçu durağan(durgun) görülmedi.

Üç suçlamada ise jüri bir karara varamadı.

“Yatırımcıları dolandırmak için komplo oluşturmak” ve “elektronik dolandırıcılık” da Holmes’un işlediği hükmüne varılan suçlar içinde.

Şirket sıhhat sektöründe devrim vaat ederken Wall Street Journal gazetesinin 2015’te kan testi teknolojisinin çalışmadığını ortaya çıkarmasıyla zora girmişti.

Şirket bu iddiaların peşinden 2018’de resmen kapanmış oldu.

Holmes, 19 yaşlarındayken Stanford Üniversitesi’nin Kimya Mühendisliği bölümünden ayrıldıktan kısa süre sonrasında Theranos’u kurdu.

Şirket birkaç damla kanla kanser ve diyabet şeklinde hastalıkları tespit edebildiğini iddia ediyordu.

Holmes, medya devi Rupert Murdoch ve teknoloji devi Larry Ellison şeklinde milyarderlerden 900 milyon dolarlık kaynak bulmayı başarmıştı.

Kurulduğu yıllarda firmanın yönetim kurulunda ABD’nin eski dışişleri bakanı Henry Kissinger ve general James Mattis şeklinde adlar vardı.

Holmes mahkemedeki savunmasında, Theranos’un faaliyetlerindeki hataları kabul etmekle beraber hastaları ya da yatırımcıları bilerek dolandırmadığını iddia etti.

Holmes bununla beraber eski iş ortağı ve uzun bir dönem birlikte olduğu eski adam arkadaşı Ramesh Sunny Balwani’yi de suçladı.

Holmes kendisinden 19 yaş büyük Balwani’ye duygusal ve cinsel rahatsızlık suçlaması yöneltti.

Elizabeth Holmes, savunmasında, Balwani’nin Theranos’un yönetimini, kimle konuştuğunu, iyi mi konuştuğunu ve ne yediğini denetim etmiş olduğu yoğun bir ilişkiden bahsetti. Balwani ise suçlamaları reddetti.

10 yıl devam eden ilişki, Mayıs 2016’da sona ermişti.

Hakkında kitap yazılan, bir HBO belgeseli meydana getirilen, diziler, filmler ve podcastler meydana getirilen Holmes’un o kadar da iyi bilmediği bir teknolojiye girişme kumarını niçin oynadığı bilinmiyor.

Kendisini tanıyanların anlattığına nazaran ABD’nin başkenti Washington DC’de zengin bir ailenin kibar sadece içine kapanık evladı olarak büyüdü.

Ailesi yan evde yaşayan iş insanı Richard Fuisz, Holmes’un üstünde başarı göstermiş olması için büyük bir baskının bulunduğunu tahmin ediyor.

Fuisz’un BBC’ye anlattığına nazaran siyasetçi olan Holmes’un anne babaları, “statüye fazlaca büyük bir ehemmiyet veriyor ve sağlam bağlantılar için” yaşıyordu.

Büyük büyükbabası da ABD’nin ekmek sektörünü değiştiren Fleischmann’s Yeast şirketinin kurucusuydu.

9 yaşlarında Holmes babasına yazdığı mektupta, “hayatında yapmak istediği şeyin kimsenin bilmediği yeni bir şeyi keşfetmek bulunduğunu” yazmıştı.

Stanford Üniversitesi’nde klinik farmakoloji  alanında uzman olan Phyllis Gardner, Holmes’un üniversitede okumuş olduğu yıllarda bulmuş olduğu deri bandı fikrinin işe yaramayacağını söylemişti.

BBC’ye konuşan Gardner, “Kendi zekasına inanılmaz güveniyordu. Benim uzmanlığımla ilgilenmiyordu ve bu hakikaten can sıkıcıydı” dedi.

Holmes, Theranos’u kurduğu vakit ise büyük ve kuvvetli adlar şirketlerin mali kayıtlarına bakmaksızın yatırım yapmış oldu.

Büyük adlardan almış olduğu bu destek Holmes’un hem saygınlığını hem de kayıtsızlığını körükledi.

Harvard Tıp Okulu’nun eski dekanı Dr. Jeffrey Flier, “Kendisine fazlaca güveniyordu. Firmanın teknolojisiyle ilgili sorular sorduğum vakit anlamış şeklinde görünmedi. Bu bana birazcık acayip geldi fakat bir sahtekarlık bulunduğunu düşünmemiştim” dedi.

Flier, daha sonradan pişman olsa da Holmes’u okulun danışma kuruluna dahil etti.

Skandal patladıktan sonrasında Holmes bu görevinden alındı.

2015 senesinde Theranos’un içinden bir ismin firmanın önde gelen Edison ismindeki kontrol cihazıyla ilgili endişelerini dile getirmesinin peşinden Wall Street Journal gazetesinin ifşa serisiyle skandal ortaya çıktı.

Gazetenin ortaya çıkardıklarına nazaran firmanın neticeleri güvenilmezdi ve kontrol sürecinde öteki ticari şirketlerin piyasadaki cihazları kullanılıyordu.

Bunun üstüne davalar açıldı, firmanın ortakları bağlarını kesti ve 2016’da resmi olarak Holmes’un kanla ilgili çalışmalarda yer alması yasaklandı.

2018’de firmanın kapatılmasından sonrasında Holmes, Balwani ile tutuklandı.

2019’da kefaletle özgür bırakılan Holmes, 27 yaşındaki Evans otel grubunun veliahtı William Billy Evans ile evliliğe ilk adımını attı.

Bu yıl ise çiftin bir evladı dünyaya geldi.

Holmes’un bir çocuğunun olmasının jürinin kararını değiştirebileceği öne sürülmüştü sadece öyleki olmadı.

Holmes, baştan sonrasında ilk hikayesine bağlı kalması ve değişmediğini gösteren bir görüntü çizmesiyle kendisini tanıyanları şaşırtmıştı.