Kahramanmaraş Kent çevresinde meydana gelen iki deprem, 10 ilde 24.000’den fazla vatandaşın hayatına mal oldu. Özellikle yardım çalışmaları sırasında büyük yıkıma neden olan deprem felaketinde sosyal medyanın gücü ve etkisi yeniden gündeme geldi. Sosyal medya, hayatta kalanların seslerini duyurmak, çok sayıda kişiye kayıp kişilerle ilgili bilgileri hızlı bir şekilde ulaştırmak ve yardım çabalarını koordine etmek için sıklıkla kullanılıyor.
Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi akademisyenleri tarafından sosyal medya kullanıcıları ve gazeteciler için hazırlanan “Deprem Haberciliği Rehberi” şu unsurlardan oluşuyor:
1. Sosyal medyanın gücünün farkında olun. Sosyal medya üzerinden yapılan yardım çağrılarıyla birçok hayatın kurtarıldığını unutmayın.
2. Depreme Amerikalılar sebep oldu. Depremi bilen peygamber gibi bilimsel değeri olmayan paylaşımlar yapmamalı, paylaşımları yaymamalıyız.
3. Daha önce başka bir depremin görüntüleri sosyal medyada yeniymiş gibi paylaşılmamalıdır.
4. Sosyal medyada paylaşılan fotoğraf ve videolarda gerçeği çarpıtacak şekilde ekleme, çıkarma, kolajlama, düzenleme gibi manipülasyonlar yapılmamalıdır.
5. Sosyal medya paylaşımlarında kışkırtıcı nefret söylemi kullanılmamasına özen gösterilmelidir.
6. Depremle mücadelede kolaylık sağlamak için kullanılan hashtag’ler, takipçi kazanmak için alakasız tweet’lerde kullanılmamalıdır. Bu alakasız gönderiler yardımın önüne geçiyor.
7. Sosyal medyada paylaşılan içeriklerin kurtarma ekiplerine yol göstermesi açısından doğru ve güncel olmasına özen gösterilmelidir. Kötü gönderiler ekiplerin zamanını boşa harcar.
8. Sosyal medyada gerçek insani yardım kuruluşlarını taklit ederek yardım çağrısı yapanlara dikkat edilmeli ve sosyal medya platformları ile iletişime geçilerek bu hesapların tespit edildiği anda bloke edilmesi sağlanmalıdır.
9. Sosyal medyada takipçi kazanmak, beğeni almak gibi normal zamanlarda makul sayılabilecek amaçlarla sansasyonel paylaşımlar yapmamalısınız.
10. Sahada çalışan gazetecilere yönelik linç girişimleri sosyal medyada da yaygın. Bu tür girişimler kullanılmamalıdır.
Çocukların fotoğraflarına dikkat!
11. Yaralı veya hayatta kalan çocukların fotoğraf ve videolarının sosyal medya platformlarında paylaşılması ve bu çocukların isimleri ve nesneleri ile sembol haline getirilmesinin, hayatları boyunca yaşadıkları travmayı atlatamamalarına neden olabileceğini unutmayın.
12. Yalan haberlerin daha hızlı yayıldığını unutmayın ve doğrulanmamış haberleri paylaşmaktan kaçının.
13. Çökme anında yakınlarının enkazdan kurtarılmasını bekleyen kişilerle konuşurken dikkatli bir dil kullanılmalı ve “nasılsın, ağrın var mı?” gibi absürt sorulardan kaçınılmalıdır.
14. Depremzedelerle görüşürken duyarlı olun. Acı çeken insanlara yaklaşımımız her zaman insancıl olmalıdır.
15. Öncelikle röportaj yapmak istediğiniz kişilere kendinizi tanıtın ve röportajı neden yapmak istediğinizi açıklayın.
16.Yakınları vefat edenlere başsağlığı dileyerek üzüntünüzü dile getirin, ancak üzüntünüzü anladığım için asla gereksiz ifadeler kullanmayın.
17. Yakınları henüz göçükte olan kişilere mikrofon verirken çok dikkatli olun ve mümkünse bu röportajları canlı yayın sırasında yapmayın. Acı çeken kişiler, istemeden de olsa başlarına dert açacak ifadeler kullanabilirler. Canlı yayın yoksa bu sözleri çıkarıp röportajları yayınlayabilirsiniz.
18. Cesetlerin resimlerini, özellikle de cesetlerin yüzlerini gösteren resimleri yayınlamaktan kaçının. Çünkü cansız beden görüntüleri başta ölen kişinin yakınlarında kalıcı travmalara yol açabiliyor.
Travmatik görüntüler merhamet yorgunluğuna yol açabilir
19. Deprem gibi travmatik olayların yayınlarının izleyicileri ve okuyucuları etkileyeceğini unutmayın. Unutulmamalıdır ki travmatik görüntüler insanlarda merhamet yorgunluğuna neden olur. Merhamet yorgunluğu kısaca, sürekli olarak benzer görüntüler gören kişilerin empati kurma ve başkaları için şefkat duyma yeteneklerinin azalmasını anlatır.
20. Deprem raporlarının rakamlara indirgenmesi ve neredeyse her saat ölü ve yaralı sayısının verilmesi insanların bir süre sonra duyarsızlaşmasına neden oluyor. Ölenlerin sadece istatistik değil, insan olduğunu unutmayın.
21. Deprem haberini verirken görselleri müzikle dramatize etmek doğru değil.
22. Enkaz altında kurtarılmayı bekleyen insanlarla gereksiz temas kurmaya çalışmayın. O insanların seslerini canlı dinlemeye kalkmayın, nefeslerini boşa harcarlar.
23. Resmi açıklamalar ve güvenilir kaynaklar dışında yapılan açıklamalara itibar etmeyiniz.
24. Sosyal medyada paylaşılan görselleri haberde onay almadan kullanmayınız.
25. Olanları nesnel bir şekilde aktarmaya çalışın. En kötü gazetecilik, gerçekleri çarpıtan gazeteciliktir. Bu tür habercilik hem halkın bilgi edinme hakkını hem de mesleğin itibarını zedeler.
26. Başvurduğunuz haber kaynaklarının konunun uzmanı olmasına dikkat edin.
27. Spekülatif açıklamalar yapan ve komplo teorilerini kınamayan şarlatanlara mikrofonu açmayın.
28. Yetkilileri açıklama yapmaya zorlamak. Medya haber yaptığında hataların hızla düzeltildiği defalarca görülmüştür.
29. Yalnızca sorunlara değil, çözümlere odaklanın. Olası çözümleri ileterek saha ekiplerine daha fazla yardımcı olabilirsiniz.
30. Raporlama sürecinde göçük altından enkaz kaldırma ve hayat kurtarma çalışmalarına engel olmayınız. Hayat kurtaran canlı görüntüler sağlamak için işinizi ertelemeyin.
Yoruma kapalı.