ÜÇ NESİL 56 KADIN GAZETECİ
prof. Dr Suat Gezginüç kuşaktan 56 kadın gazetecinin yer aldığı Yaşlarına tanıklık eden kadın gazeteciler (Kültür için Nobel yayınları) işinde, Alin Taşyan‘itibaren Aysel Okan‘a, Ayşenur Arslan‘itibaren Çiğdem Toker‘İLE, Ferai Tınçitibaren Meliha Okur‘a, Necla Zarakol‘itibaren Nermin Abadan Ünat‘a, Sedef Kabaşitibaren Oral ZeynepTürkiye’ye damgasını vuran kadın gazetecilerin hikayeleri var.
Önsöz, kitabın amacının geçmişle geleceği karşılaştırmak olduğunu vurguluyor. Sağlıklı değerlendirme için birinci elden aktarımların önemli olduğu vurgulandı.
Ülkemizdeki kadın gazeteciler gerçeğinin algılanmasında altı çizili bir algıdan çok kadın gazeteci çoğulluğunu birleştiren algıların önemli olduğu belirtilmektedir. Olaylara tanık olan kişilerin ve onların paylaşımlarının anlamının tanıklıkların çoğalmasıyla değer kazandığının da altı çizilir.
Çağlarının tanığı gazetecilerin özünde “cinsiyet” duyarlılığıyla meslekteki erkek hiyerarşisini sorguladıkları anımsanıyor. Hayat hikayeleri aracılığıyla, daha fazlasını ortadan kaldırmayı amaçlayarak aslında çalışma dişlilerini ezdiklerini ortaya koyuyorlar.
Tüm dünya kadınlarının her alanda daha fazla ağırlık verebileceği ve söz sahibi olabileceği, dünya ve ülkemiz ölçeğinde özgürlüklerin ve değişimin önünün açılmasına bir araç olacağı kararlılığıyla sona eriyor.
ALIN TAŞCIYAN
Aylin TaşçıyanKitap yazmanın bir yetenek olduğunu anlayınca gazeteci olmaya karar verdi. Çalıştığı gazeteler hakkındaki ortak izlenimi ise; “Her yerde bir hiyerarşi var”Tek cümleyle anlattı Cinsiyetçiliği konu alan filmlere verilen ödüllerin kadın meselesini öne çıkardığına dikkat çekti. Medyanın bağımsız olmadığını vurguladıktan sonra kadın hareketinin belirleyici olmasını istedi.
AYSEL OKAN
Aysel Okan, mutlu bir aile ortamında büyüyen, kadın gazetecinin olmadığı yıllarda hemen işe alınan, güzeller güzeli bebeğini evde bırakıp gazeteciliğe atılan bir kadın gazetecinin yaşadığı zorlukları anlattı. 65 yaşında bulundu TGC Adaylık sürecinde, röportajlara sığdıramadığı önemli siyasetçilerle ilgili anılarını paylaştı.
AYSENUR ARSLAN
Ayşenur ArslanGazetecilik telaşında banyoda kitap okumak zorunda kalınca bir konuşma yaptı. Cerrah olma arzusunu 11 ameliyatı gözlemleyerek gerçekleştirdiğini açıkladı. TRT’de Zamanının çalkantılı ama çok heyecanlı geçtiğini kaydederken, beyefendilerden daha çok omuz yediğini de anlattı. Medyanın pes ettiğinden şikayet ederken, yakından bakınca uzağı görememekten duyduğu endişeyi dile getirdi. Haberlerde insanı bulmaya çalışmanın önemini vurguladı.
ÇİĞDEM TOKER
Çiğdem Toker, öğretmen, anne ve babasının çocuğu olarak evde daktilo sesiyle büyüdüğüne işaret ederek söze giriyor. Kulaklarında uğultu, burnunda mürekkep kokusuyla gazetecilik yaptığını anlatırken, gazeteciliğin akıl ve fizikle yapılan iş olduğunu vurguladı. İşyerlerinde iktidar korkusunun baskılarına dair çarpıcı örnekler verdi. Cumhuriyetgazetede çalışmak TokerAdaletin olmamasının gazetecilik yapanların mutlu olmasını zorlaştırdığını da anlattı. Kadının medyada da tartışma konusu olduğundan şikayet etti.
FERAI TINÇ
Ferai TınçAmerikan rüyasının pompalandığı yıllarda DP uzantısıBu rüyaya düşme sürecinin tanıklıkları gelir. Birey olarak toplumsal özgürlük ve eşitlik arayışında, halkla sosyalleşmek için bir fabrikada işçi olarak çalışmaya başladığını söylüyor. Basının daha risksiz yabancı haberciliğe yöneldiği yıllarda gazeteci olarak yaptığı işlerden örnekler veriyor. Siyasi baskı her zaman basının üzerindedir. Demokleskılıcı gibi durduğunu iddia ediyor.
MELİHA OKUYUCULAR
Meliha Okur, girişimci bir aileden geliyor ve yazma arzusuyla gazetecilik okuduğunu açıklıyor. 1980 darbesinden sonra dönüşüme uğrayan iktisat alanında yerini aldığını anlatan, BabıaliDergâhının bir başka dergâh olduğunu, muhabirin hep maraton koşucusu olduğunu söylüyor. Gazeteciliği ilkeli bir duruşla bir kültür ve meslek olarak tanımlarken; “Ya gökten ineceksin, hamal olacaksın ya da akıllı olacaksın” Diyor. Gazeteciliğin eski itibarını kaybettiğini, kadın gazetecilerin adaletsizliğe karşı dayanışma gösterdiğini, yurttaş gazeteciliğinin beklendiğini anlatıyor.
NECLA ZARAKOL
Necla ZarakolHızlı yazma becerileri sayesinde nasıl listelerin zirvesine çıkan ilk kadın gazeteci olduğunu anlatıyor. Aldığı bilgiler, asla kopya çekmemenin veya çarpıtmamanın önemini vurguluyor. Uzun süreli gazetecilik yapamama “Kan grubumuz aynıydı ama doku beni reddetti” açıkladığı gibi.
NERMİN ABADAN ÜNAT
Nermin Abadan Ünat, bilimsel kimliği ve yaşam öyküsüyle Türk basınındaki en cesur kişilerin kadınlar olduğunun altını çizerek, kendisini ülkenin en bilinen kadınları arasına yerleştiriyor. Cumhuriyet’in ilk yıllarından bu yana kadın hakları alanında büyük ilerlemeler kaydedilmesine rağmen parlamentoların hâlâ erkeklerle dolu olmasını eleştiriyor. Bilime yönelimi nedeniyle gazeteciliği uzun süre sürdüremeyeceğini iddia ediyor.
SEDEF KABAŞ
Sedef Kabaşgazeteciliğe duvar gazetesi ile başladı. İlgi alanlarına odaklanarak, yasakların geçici, özgürlüklerin kalıcı olduğuna inanarak, uluslararası bir eğitimden yararlanırken çalışma alanlarını da genişletiyor. Mesleğini ülkesinde sürdürmekteki inadından vazgeçmiyor. Gazetecilikte sessizliğin en kolay nasıl içsel baskılarla sağlandığına dair örnekler veriyor.
SÖZLÜ ZEYNEP
Oral ZeynepKendi gazetemizin yazarı olarak, uzun vadeli gazeteciliği yaratıcı bir şekilde tasvir etmeye çalışmak beyhude görünebilir. Kadın hakları savunucusu, sanatın birçok alanına ilişkin yayınlarının başlangıcında ürettikleri ile birlikte bu kitapta kaçınılmaz bir yere sahip. Tek kelimeyle ülkemizde kadına biçilen rol karşısında hayatı boyunca üretmeye devam edecektir. Yol açık olsun.
Yaşlarının tanıkları kadın gazeteciler / Suat Gezgin / Nobel Kültür Yayınları / 388 s. / 2023.
Yoruma kapalı.