6’lı Masa, ikinci tur görüşmelere ‘aday tartışmalarının’ gölgesinde başlıyor

Ayşe Sayın BBC Türkçe, Ankara

6’lı Masa’da yer edinen siyasal partilerin liderleri, ikinci tur görüşmelerin ilkini, 2 Ekim Pazar günü, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ev sahipliğinde gerçekleştirecek.

Sadece ilk tur görüşmelerin aksine, ikinci turun ilk toplantısı, bilhassa  CHP ile İYİ Parti içinde cumhurbaşkanı adaylığı mevzusundaki görüş ayrılığı ve son olarak İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in, “6’lı masa noter değildir” açıklamaları sebebiyle,  “masada çatlak mı var, masa dağılabilir mi?” tartışmalarının gölgesinde yapılacak.

Toplantının gündeminde ise geçiş sürecinin yol haritasının netleştirilmesi, cumhurbaşkanı adayının “seçim beyannamesi” ve “ön koalisyon protokolü” olarak da anlatılan, iktidara gelinmesi halinde ülkenin iyi mi yönetileceğine ilişkin ilkelerin ele alınması umut ediliyor.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Mutluluk Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ve Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal’dan oluşan 6’lı Masa,  Pazar günü saat 14.00’de CHP Genel Merkezi’nde bir araya gelecek.  

İlk toplantısını 12 Şubat’ta gerçekleştiren ve ilk günden itibaren, “ortak aday”, “yarının Türkiye’sini kurma” seçim öncesi ve sonrasına dönük ortaklık mevzusunda kararlılık ifadesi içeren bildiriler açıklayan 6’lı Masa’nın, ikinci tur toplantıları daha “sancılı” bir  atmosferde başlıyor. Masanın iki büyük partisi, CHP ve İYİ Parti içinde en eleştiri mevzu başlıklarını oluşturan  “cumhurbaşkanı adaylığı” ve “HDP ile ilişkiler” mevzusunda partinin ikinci isimlerinin açıklamalarıyla başlamış olan gerilim, İYİ Parti Lideri Meral Akşener’in bir kez daha “kazanacak aday” vurgusu yapmış olup, adaylık mevzusunda “6’lı Masa’nın noterlik görevi yok” sözleri ve  2018 seçimlerinde partisine 15 milletvekilini “ödünç vermesini” kastederek,  CHP’ye artık “rejim borçlarının kalmadığı” yönündeki açıklaması sebebiyle 6’lı Masa’nın geleceğine ilişkin sual işaretlerinin oluşmasına niçin oldu.

Gerek İYİ Parti, gerekse masada yer edinen öteki siyasal partilerin kurmaylarına bakılırsa, Akşener’in  bu sert çıkışına rağmen “masanın dağılması”, oldukca muhteşem bir gelişme olmadıkça, mümkün değil.

Karşıcılık kulislerinde, ilk tur toplantılarda, seçim ortaklık, ortay adaylık, “Yarının Türkiye’sini kurma”, şeklinde iddialı hedefler ortaya konulduğuna dikkat çekilerek, “6 siyasal parti bir araya gelmiş, bu metinleri imzalamış, kimsenin başına tabanca dayanmamış. Şimdi 6 ay sonrasında bu metinleri imzalayan liderler, bunun tersi bir yol haritası mı belirleyecek?” görüşü dile getiriliyor.

Masanın “istişare, görüşme ve uzlaşma” anlayışıyla hareket etmiş olduğu, hiçbir liderin masayı dağıtmayı göze alamayacağı şu ifadelerle dile getiriliyor:

“Önümüzdeki birkaç ay içinde bir kısım çıkışların olmasını oldukca organik. Fakat bunlar masayı pekiştirir. Masanın bir araya geliş sebebi, masayı oluşturan siyasal partileri aşmıştır. Ekonomide, arz talep dengesi oluşması mevzusunda ‘görünmez el’ ifadesi kullanılır. Masanın görünmez eli millet olmuş, uyumsuzluk göstereni uyumlu hale getirir.”

6’lı Masa’yı oluşturan siyasal partilerin kulislerinde Akşener’in bilhassa “6’lı masanın noter görevi olmadığı” yönündeki çıkıyla, hem parti içine, hem de parti dışına, bilhassa de CHP’ye ileti verdiği ifade ediliyor.

Gerek İYİ Parti’de ve gerekse masada yer edinen bazı partilerde, CHP’nin, hemen hemen masada konuşulmamasına rağmen Kılıçdaroğlu’nun adaylık niyetine ilişkin yapmış olduğu açıklamalar, “dayatma” olarak yorumlanıyor. Akşener’in de hemen hemen masada konuşulmadan CHP’lilerin, Kılıçdaroğlu’nun adaylığını pekiştirmeye yönelik yeni hamlelerinin önüne geçmek için bu çıkışı yapmış olduğu kulislerde meydana getirilen yorumlardan.

Kulislerde, CHP’nin bu hafta sonu, Ordu’da yapılacak Büyükşehir Belediye Başkanları toplantısından “Kılıçdaroğlu’nun adaylığına destek” bildirisi çıkması olasılığı konuşuluyordu. Akşener’in, son açıklamasında Ankara ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanları’nın isimlerini anarak, adaylık denklemi içinde tutmasının arkasından, bu şekilde bir bildiri izahat olasılığının da önüne geçilmiş olduğu yorumları yapılıyor.

Akşener’in bu şekilde sert ileti vermesinin esas sebebi olarak ise bilhassa CHP’lilerin şimdiden “seçimi kazanıyoruz rehaveti” gösteriliyor.

İYİ Parti kurmayları, CHP’lilerde, “Kimi aday çıkarsak,  kazanırız” havasının egemen bulunduğunu, oysa Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimi kazanmak için iktidar olanaklarını sonuna kadar kullanacağını savunuyorlar. Akşener’in aslına bakarsak bu çıkışıyla, her insanın “silkelenip, kendisine gelmesini” sağlamış olduğu yorumu yapılıyor. Hatta Akşener’in başlangıçta, daha sert bir konuşma yapmayı organize ettiği, sadece bunun daha büyük sorun yaratacağı düşünülerek vazgeçmiş olduğu de ifade ediliyor.

Yalnız İYİ Parti’de değil, 6’lı masada yer edinen bazı siyasal partilerin yöneticilerine bakılırsa de Akşener, hem kendi tabanından Kılıçdaroğlu’nun adaylığından hoşnut olmayacak kesimlere ileti verdi, hem de “seçmeni zinde tutmak” için bu çıkışı yapmış oldu:

“Akşener, kuvvetli bir liderlik yürütüyor ve bugünkü gidişattan memnun olmayanları yada erken rehavete kapılanları önlemek de liderliğin gereğidir. Seçim akşamına karar, seçmeni korkuyla ümit içinde bir yerde tutmak gerekiyor. Zira şimdiden, ‘seçimi kazandık, derseniz, seçmen, nede olsa kazanıyoruz, duygusuyla sandığa gitmeyebilir. Yada iktidarın propagandasından etkilenebilir. Onun için seçmeni zinde tutmak gerekiyor. Iyi mi ki gözü dönmeyen asker zafer kazanamaz, seçmenin de gözünün dönmesi gerekiyor.”

CHP’de Akşener’in bu çıkışının masanın devamlılığı açısından bir problem olmayacağı düşünülüyor. CHP kulislerinde ne Kılıçdaroğlu, ne de parti yöneticilerinin, İYİ Parti’ye yönelik “rejim borcu” imasında bulunmadığı, 15 milletvekilinin de “demokrasinin önünü açma” amacıyla İYİ Parti’ye ödünç verildiği vurgulanıyor.

Akşener’in, bazı CHP’li yöneticilerin açıklamalarından rahatsız olabileceği, sadece CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun, kurmaylarına adaylık mevzusunda “konuşma yasağı” getirerek ihtimaller içinde bir krizin önüne geçmiş olduğu dile getiriliyor.

CHP kulislerinde, Akşener’in partisi içindeki Kılıçdaroğlu’nun adaylığına karşı çıkan kesimlere ileti vermek için de bu çıkışı yapmış olabileceği yorumu yapılıyor. İYİ Parti ile ittifak süreçlerinde de bazen krizler yaşandığını ve aşıldığını anımsatan CHP kurmayları, 6’lı Masa’da da bazen tartışmalar yaşanabileceğini, sadece müzakereyle bunların aşılabileceği görüşünde.

CHP’lilere bakılırsa Akşener isimlerini gündeme getirse de Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu adaylığı gündemden kalkmış durumda. CHP kulislerinde, “Kılıçdaroğlu’nun adaylığının önündeki tek engel gene kendisi olabilir.  Şu demek oluyor ki adaylık niyetinden vazgeçerse. Fakat adaylık iradesi devam etmiş olduğu sürece, bir başka aday çıkmaz” yorumu yapılıyor.

6’lı Masa’ya ilişkin tartışmalar sürerken, CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun hafta başından itibaren başlatmış olduğu ve son olarak dün İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’le yapmış olduğu görüşmenin arkasından, Pazar günkü toplantının gündemi de netleşti.

Cumhurbaşkanı adaylığı, ittifak şeklinde mevzu başlıklarının şimdilik masa gündeminde olmadığı belirtilirken, Ocak ayından ilkin de bu mevzuda somut bir karar alınmasının beklenmiyor.

Edinilen bilgiye bakılırsa gündemin ana mevzusu “güçlendirilmiş parlamenter sistemin yol haritası” olacak. Geçtiğimiz günlerde DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan’ın liderlerle yapmış olduğu görüşmelerde bu mevzuda büyük oranda ilerleme sağlandığı ve büyük olasılıkla, masadan geçiş sürecinin yol haritasının netleştirileceği ifade ediliyor.

Cumhurbaşkanı adayının “seçim beyannamesi” ve “ön koalisyon protokolü ” olarak da anlatılan, iktidara gelinmesi halinde ülkenin iyi mi yönetileceğine ilişkin ilkelerin ele alınması umut ediliyor. Bu çerçevede 6 siyasal partinin ekonomiden, eğitim, dış politikaya kadar temel mevzularda ortak söylem ve siyaset oluşturulmasına dönük komisyonlar oluşturulması planlanıyor.  Ek olarak cumhurbaşkanının başta mühim kamu kurumlarına atamalar olmak suretiyle yetkilerini iyi mi kullanacağının da gene bu görüşmede büyük seviyede netleştirilebileceği ifade ediliyor. 

Bu mevzuda iki seçenek üstünde duruluyor. İlk seçeneğe bakılırsa cumhurbaşkanı, liderleri cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atayabilir ve icra yetkilerini  bu şekilde liderlerle paylaşabilir. Sadece bu durumda, liderlerin milletvekili talibi olmamaları gerekiyor yada milletvekili olmaları halinde çekilme etmeleri gerekiyor.

İkinci seçenek ise siyasal partilerin önereceği adların cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak atanması, sadece cumhurbaşkanının kararlarını, liderlerden oluşacak kurulla beraber alması. Bu çerçevede liderlerin içinde yer almış olduğu bir “yüksek istişare kurulu” benzeri bir yapı oluşturulabileceği ifade ediliyor.